Türkiye Kamu Müteahhitleri Platformu Başkanı Sezgin Yerlikaya; Pandemi, Ukranya-Rusya Savaşı ve dövize bağlı ithal ve yerli tüm malzeme fiyatlarındaki öngürülemeyen artışların kamu ihalalerine ve kamu müteahhitlerinin ziyadesi ile mağduriyet yaşamasına sebebiyet verdiğini belirterek: ‘’Kamu müteahhitlerine sicil affı verilmek suretiyle teminatlarının iade edilmesi ve rücu davalarından da af sağlanmalıdır’’ dedi.
Aşırı ve önlenemez ani artışlar neticesinde sektörde dövize bağlı ithal ve yerli tüm malzeme fiyatlarının arttığını ve emtia ve tedarik süreçlerinin çıkmaza girdiğini belirten Türkiye Kamu Müteahhitleri Platformu Başkanı Sezgin Yerlikaya: ‘’Pandemi, Rusya-Ukranya Savaşı ve ülkemizde yaşanan ve asrın felaketi diye tabir edilen 6 şubat depremi nedeni ile inşaat sektörü bir darbe daha alarak, anlık döviz kuru artışları hız kazanmış, dolar kuru 18,71 tl den 27,20 tl seviyelerine kadar ulaşmış , emtia ve hammadde fiyatlarına etkisi de kamu müteahhitlerinin yüksek maliyetlerde işi yapmasına sebebiyet vermiştir.
Yaşanan süreçte dolar kurunun 7,36 TL den 27,20 TL ye yükselmesi sebebi ile yaşanan ani fiyat artışlarının yanı sıra 6 Şubat depremi neticesinde sektörde istihdam edilen iş gücü de deprem bölgesine sevk edilmiş olduğundan diğer bölgelerde ehil işçi ve ekip bulmak nerede ise imkansız hale gelmiştir.
TÜRKİYE KAMU MÜTEAHHİTLERİ PLATFORMU EKONOMİDEKİ DALGALANMALARIN AŞIRI UÇLARDA VE BU KADAR KISA BİR SÜRELERDE GERÇEKLEŞMESİ BASİRETLİ VE ÖNGÖRÜLÜ TACİR KAVRAMINDAN ÇOK UZAK VE OLAĞANÜSTÜ BİR DURUM HALİNE GELMİŞTİR.
Yaşanan ve öngörülemeyen bu fiyat artışları karşısında 5 katı yüksek maliyete ulaşmış yapım işlerinin kamu müteahhitlerine %500 oranında zarar edeceği bilenerek tasfiye hakkı verilmeden yapım işini ifa etmesi beklentisi, bilinçli iflasa sürüklenmesi hukukun eşitlik ve tarafsızlık ilkelerinin hiç biri ile örtüşmemektedir. Kaldı ki artan maliyetler karşısında 100 TL Tutarındaki bir malzemeyi 700 TL karşılığında temin etmeye çalışan yüklenicilerin, bu süreçte malzeme temin sürelerinin 1 haftalık sürelerden 9-10 haftalara uzaması yapım işlerinin süresinde bitirilmesine imkan vermemiş binlerce yüklenici firmanın süre yetersizliği sebebi ile cezalı çalışması neticesinde gecikme cezalarına da maruz kaldıkları tartışmasız bir gerçektir. Yüklenici firma olarak, tedarik sürecinde yaşanan gecikmelerin yanı sıra İdareler tarafından da hak ediş tahakkuk süreleri ve ödeme sürelerinde de yaşanan gecikmeler, her türlü satın almaların vadeli çekler yerine nakitle sağlanması firmalarımızın ziyadesi ile mağduriyet yaşamasına sebebiyet vermiştir.
Bu hususu sektörün yapı taşı olan malzemeler ile somutlaştırmak gerekir ise; 2020 yılından itibaren inşaat demirin kilosu 2,95 TL den 19,20 TL ye % 650 oranında, ,beton fiyatlarında ise 210 TL den 1850 TL ye % 880 oranında bir artış meydana gelmiştir. Bu artışlar inşaat faaliyetlerinde gerekli olan ithal veya yerli olmak üzere tüm malzemeleri etkilemiştir.2020 yılında dolar kuru 7,36 TL iken günümüzde 27,20 TL seviyelerine, akaryakıt litre fiyatlarıda 5TL den 39 TL seviyelerindeki ani ve hızlı artışı da yaşanan olağan üstü ve öngörülemez durumun bir göstergesidir.
AŞIRI FİYAT ARTIŞLARI KARŞISINDA TAMAMLANMASI HER KOŞULDA İMKANSIZ HALE GELMİŞ YAPIM İŞLERİNDE BİZ KAMU MÜTEAHHİTLERİNE SİCİL AFFI VERİLMEK SURETİ İLE TEMİNATLARI İADE EDİLEREK , RÜCU DAVALARINDAN DA AFFI SAĞLANMALIDIR.
Bu öngörülemeyen ve değiştirmeye gücümüzün yetmediği, gerek pandemi salgını gerek Ukrayna – rusya savaşı ve ardından yaşanan deprem felaketi neticesinde aşırı ve ani fiyat artışları ışığında Malzeme tedarik sürelerinin 1 haftalık sürelerden 9-10 haftalara kadar uzaması, yapım işlerinde gecikmelere , gecikmeler neticesinde de süre yetersizliği sebebi ile bir çok kamu müteahhidi gecikme cezalarına maruz kalmıştır. Gecikme cezalarına rağmen işi tamamlama gayretinde olan kamu müteahhitleri bu öngörülemez fiyat artışları karşısında işlerini bitirememiş, İdareler tarafından teminatları irad kaydedilmek sureti ile yasaklanmış ve ikmal ihaleleri neticesinde rücü davalarına maruz kalmıştır.
Taktir olunan ilave fiyat farklarına rağmen işlerini ifa edemez duruma gelen, ani ve aşırı fiyat artışları karşısında, tamamlanması her koşulda imkansız hale gelmiş yapım işlerinde daha fazla firmanın yasaklanarak iş yapamaz hale getirilmemesi, rekabetin sağlanması sureti ile daha düşük maliyetlerle işlerin yapılması ve kamu yatırımlarına hız kazandırmak adına bu süreçte yasaklanmış olan firmalara sicil affı verilmek sureti ile sektöre yeniden kazandırılması gerektiği kanaatindeyiz.
Ziyadesi ile mağdur olan ve aşırı ifa güçlüğü yaşayan kamu müteahhitleri ile idareler arasındaki uyuşmazlıkların çözümü noktasında açılan binlerce haksız fesih davaları neticesinde Yargı organları sürekli artan ve ağırlaşan iş yükü altına girmiştir. Yargıya taşınan çoğu uyuşmazlık davalarında aşırı ifa güçlüğü ve öngörülemeyen fiyat artışlarının Kamu müteahhitlerinin değiştirmeye gücünün yetmediği ve mücbir sebepler oldukları gerekçesi ile kamu müteahhitleri lehine kararlar vermektedir. Yargı organları üzerindeki yükün azaltılması, ihalelerde rekabetin sağlanarak daha makul fiyatlarda işlerin ifa edilebilmesi neticesinde devlet ekonomisine katkı sağlanması adına yasaklanan firmalara sicil affı verilmek sureti ile yasaklılıkların kaldırılması, rücü davalarının iptali ve irad kaydedilen teminatların iadesinin sağlanması Ülkemiz yatırımlarının devamlılığı, sürekliliği ve ekonomik kazanç açısından son derece önemlidir.’’ Dedi.
Bu süreçte halen işlerini bitirmek adına her türlü gayret ve çabayı göstermeye devam eden kamu müteahhitlerinin mevcut işlerini tamamlayabilmesi adına fiyat farkı, süre uzatımı ve şartsız tasfiye hakkı verilmek sureti ile desteklenmesi gerektiğini belirten Yerlikaya: ‘’Taktir olunan ilave fiyat farklarına rağmen işlerini ifa edemez duruma gelen ve yarım kalan yatırımların ivedilikle vatandaşlarımızın hizmetine sunulması gerekmektedir. Tamamlanamayan yapım işleri neticesinde sadece biz kamu müteahhitleri değil, devletimizde zarar görmektedir.
Tamamlanamayan işlerin ikmal ihalesi neticesinde 7-8 Kat fazla fiyatlar ile tamamlatılmaya çalışılması Devletimiz ide büyük bir ekonomik külfete sokmaktadır. Devam eden işlerde %20-30 seviyerinde bir ek fiyat farkı verilmek sureti ile bitirilebilecek olan bir kamu yatırımının, ikmal ihalesi ile tamamlatılmaya çalışılması, verilecek olan fiyat farkının 5-6 katı maliyetlerle yapılmaya çalışılmasının devlet ekonomisine verdiği zararın iyi irdelenmesi gerekmektedir. Aşırı fiyat artışları ve Ülke ekonomisi göz önünde bulundurulduğunda işlerini tamamlamak adına her türlü çaba ve gayret içerinde bulunan biz kamu müteahhitlerinin işlerine devam ederek sektörün sekteye uğratılmaması, devletimize sonrasında daha fazla maliyetlere yol açacak iş ve işlemler yerine, aşırı ifa güçlüğü sebebi ile piyasa koşulları dikkate alınarak ilave fiyat farkı, süre uzatımı ve şartsız tasfiye hakkı verilmesi gerekmektedir.
BİLİNMELİDİR Kİ SÖZ KONUSU TALEP VE İSTEKLER, AYNI ZAMANDA ÜLKE EKONOMİSİ VE KAMU YATIRIMLARININ SÜREKLİLİĞİ AÇISINDAN DA SON DERECE ÖNEMLİDİR.
Bizler Kamu Müteahhitleri olarak, Kamu ihalelerinde rekabetin korunması, kamu yatırımlarının sekteye uğramaması, Ülke ekonomisine katkı sağlamaya devam edebilmesi adına; teminatı güncellenerek irat kaydedilerek yasaklanan ve yine kanunun ilgili maddeleri gereğince İdarelerce ikmal işinin güncellenmiş tutarının tahsili amaçlı açılan rücu davaları karşısında, yüklenici firmaların, tabi tutulduğu bu uygulamaların tamamından affını, sicil affı, süre uzatımı, fiyat farkı ve tasfiye haklarının verilmesini talep eder, gereğini kamu oyuna saygılarımızla arz ederiz.’’ İfadelerini kullandı.
