Türkiye, 21. yüzyılın başlarında, hızlı büyüme, düşük enflasyon, artan ihracat ve yabancı yatırım gibi ekonomik başarılar elde etti. Ancak, son yıllarda, Türkiye’nin ekonomisi, hem küresel hem de yerel faktörlerden dolayı ciddi bir krizle karşı karşıya kaldı. Türkiye’nin ekonomik performansı, hem kendi vatandaşlarının hem de bölgesel ve küresel ortaklarının refahı için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle, Türkiye’nin ekono mik sorunlarını çözmek ve potansiyelini gerçekleş tirmek için, hem siyasi hem de ekonomik alanda köklü reformlar yapması, hem de uluslararası iliş kilerini düzeltmesi gerekmektedir. Enflasyonla mücadele için, TCMB’nin bağım sızlığına ve kredibilitesine saygı gösterilmeli, para politikası sıkılaştırılmalı, bütçe disiplini sağlanmalı ve fiyat istikrarı hedeflenmeli. Türkiye’nin enflasyon oranı, 2023 yılında yüz de 50’yi aştı. Bu, hem tüketicilerin hem de üreti cilerin satın alma gücünü azalttı, hem de ekono mik belirsizliği ve güvensizliği artırdı. Enflasyonun temel nedenleri arasında, aşırı para arzı, yüksek kamu harcamaları, döviz kuru dalgalanmaları ve gıda fiyatlarındaki artışlar sayılabilir. Enflasyonla mücadele etmek için, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) bağımsızlığına ve kredibilite sine saygı gösterilmelidir. TCMB, para politikasını sıkılaştırmalı, faiz oranlarını enflasyon hedefine uy gun olarak belirlemeli ve piyasa beklentilerini yö netmeli. Ayrıca, bütçe disiplini sağlanmalı, kamu harcamaları ve borçlanması kontrol altına alınmalı ve gelir-gider dengesi korunmalıdır. Fiyat istikrarı, ekonomik büyüme ve refah için temel bir koşuldur. İşsizlikle mücadele için, eğitim sistemi iyileş tirilmeli, nitelikli işgücü yetiştirilmeli, istihdam teş vikleri artırılmalı, girişimcilik desteklenmeli ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele edilmeli. Türkiye’nin işsizlik oranı, 2023 yılında yüzde 20’ye yaklaştı. Bu, hem sosyal hem de ekonomik açıdan ciddi bir sorundur. İşsizlik, gelir kaybı, yok sulluk, suç, sağlık sorunları ve sosyal dışlanma gibi olumsuz sonuçlara yol açabilir. İşsizliğin temel nedenleri arasında, ekonomik daralma, eğitim sis teminin yetersizliği, işgücü piyasasının esnekliği, istihdam maliyetleri ve kayıt dışı ekonomi sayıla bilir. İşsizlikle mücadele etmek için, eğitim sistemi iyileştirilmeli, nitelikli işgücü yetiştirilmeli, mesleki eğitim ve beceri geliştirme programları uygulan malıdır. Ayrıca, istihdam teşvikleri artırılmalı, işve renlere vergi indirimi, sigorta primi desteği, kredi kolaylığı gibi imkanlar sağlanmalıdır. Girişimcilik desteklenmeli, yeni iş fırsatları yaratılmalı, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) finansmana eri şimi kolaylaştırılmalıdır. Kayıt dışı ekonomiyle mü cadele edilmeli, vergi adaleti sağlanmalı, denetim ve yaptırımlar artırılmalıdır. Döviz kurunun istikrarı için, döviz rezervleri artırılmalı, dış finansman ihtiyacı azaltılmalı, döviz cinsinden borçlanma sınırlandırılmalı ve kur riski yönetilmeli. Türkiye’nin döviz kuru, 2023 yılında rekor se viyelere ulaştı. Bu, hem ithalat maliyetlerini hem de döviz cinsinden borç ödemelerini artırdı, hem de enflasyonu ve faiz oranlarını yükseltti. Döviz kuru nun temel belirleyicileri arasında, dış ticaret açığı, cari açık, dış borç, döviz rezervleri, para politikası, siyasi istikrar ve küresel konjonktür sayılabilir. Dö viz kurunun istikrarı için, döviz rezervleri artırılmalı, altın ve döviz cinsinden varlıklar biriktirilmeli, ulus lararası finans kuruluşlarıyla işbirliği yapılmalıdır. Ayrıca, dış finansman ihtiyacı azaltılmalı, dış tica ret açığı ve cari açık düşürülmeli, ihracat artırılmalı, ithalat azaltılmalı, turizm geliri artırılmalıdır. Döviz cinsinden borçlanma sınırlandırılmalı, kamu ve özel sektörün döviz cinsinden borç stoku azaltıl malı, borç vadesi uzatılmalıdır. Kur riski yönetilme li, döviz kuruna bağlı fiyat ayarlamaları önlenmeli, kur dalgalanmalarına karşı sigorta mekanizmaları geliştirilmelidir. Borç ve cari açık sorunu için, yapısal reform lar yapılmalı, üretim ve ihracat artırılmalı, tasarruf oranı yükseltilmeli, yatırım ortamı iyileştirilmeli ve uluslararası işbirliği geliştirilmeli.