Elazığ Gastronomi Kültür ve Turizm Derneğince yürütülen “Geçmişten Günümüze Kadar Gelen Gerçek Hayatın Pişirdikleri Projesi”, kentin yöresel mutfağına ait unutulmaya yüz tutmuş tariflerin yeniden gün yüzüne çıkarılması amacıyla devam ediyor. Proje kapsamında Dernek Başkan Yardımcısı Mehtap Özer Seyran, muhtarların desteğiyle köylerde ileri yaşlardaki vatandaşlarla bir araya gelerek bölgeye özgü yemeklerin tariflerini topluyor.
Seyran, ziyaret ettiği köylerde yaşlıların evlerine konuk oluyor, tariflerin tüm aşamalarını hem yazılı hem de görsel olarak kayıt altına alıyor. Hazırlık sürecinden pişirme yöntemlerine kadar her ayrıntı belge hâline getirilirken, bu çalışmanın Elazığ mutfak kültürünün korunmasına önemli katkı sunması hedefleniyor. Köylerde çoğu kişinin bildiği ancak zamanla unutulan yemeklerin yeniden hatırlanması ve genç kuşaklara aktarılması projenin ana unsurlarını oluşturuyor.
Proje kapsamında Seyran’ın son adresi merkez Beşir köyü oldu. Burada köy sakinleriyle bir araya gelen Seyran, odun közünde pişirilen ve Elazığ’ın geleneksel lezzetleri arasında yer alan “gömme” yemeğinin yapılışını kayıt altına aldı. Un, kavurma, ceviz, tereyağı, soğan ve baharatlarla hazırlanan bu yemek, köydeki yaşlıların anlatımıyla tüm detaylarıyla derlendi. Türküler eşliğinde gerçekleştirilen kayıt süreci, köy kültürünün ve geleneksel mutfak mirasının korunması açısından ayrı bir anlam taşıdı.
Dernek tarafından yürütülen çalışma kapsamında bugüne kadar Elazığ’daki 430 köy ve 78 mezra ziyaret edildi. Her köyden farklı tarifler toplanırken, bu tariflere eşlik eden hikâyeler de kayıt altına alındı. Projenin sonunda tüm verilerin kapsamlı bir kitapta toplanması planlanıyor. Kitabın görselleri, tariflerin hazırlanış aşamalarından oluşan videoları ve yöresel hikâyeler, Elazığ mutfağının somut bir arşivi niteliğinde olacak. Seyran, kitabın son aşamaya geldiğini belirterek, amaçlarının gençlerin geleneksel lezzetlerle yeniden buluşmasını sağlamak olduğunu ifade ediyor.
Köylerde yapılan görüşmelerde, yaşlıların yıllarca sürdürdüğü yemek kültürünün zamanla unutulmasından duyulan üzüntü de dile getiriliyor. Beşir köyünde hayvancılık ve organik tarımla uğraşan Üzeyir Yıldız, gömme gibi yemeklerin köy kültüründe önemli bir yer tuttuğunu, ancak eski geleneklerin giderek azaldığını belirtiyor. Yıldız, yemeklerin yapımında kullanılan ürünlerin geçmişte tamamen doğal yöntemlerle elde edildiğini, bugün ise bu alışkanlıkların büyük bölümü kaybolduğunu ifade ediyor.
Köy sakinlerinden 60 yaşındaki Fatma Yavuz da eskiden tüm gıdaların evde üretildiğini, bu nedenle yapılan yemeklerin hem sağlıklı hem de bereketli olduğunu aktarıyor. Gençlerin hazır gıdalara yönelmesi nedeniyle birçok geleneksel yemeğin unutulmaya başladığını söyleyen Yavuz, bu tür çalışmaların kültürel belleğin korunması adına önemli olduğunu belirtiyor.
Beşir köyünün en yaşlı sakinlerinden 80 yaşındaki Lütfiye Karataş ise geçmişte yapılan yemeklerin aile yaşamında büyük yer tuttuğunu, bugün ise birçok tarifin unutulduğunu dile getiriyor. Karataş, eski yemeklerin yeniden hatırlanmasının kendilerini mutlu ettiğini, gençlerin de bu mirası öğrenmesi gerektiğini ifade ediyor.
Elazığ Gastronomi Kültür ve Turizm Derneği’nin yürüttüğü proje, sadece yemek tariflerini derlemekle kalmıyor, aynı zamanda bölgenin kültürel kimliğine ait önemli unsurları da kayıt altına alıyor. Hem görsel hem de yazılı arşiv niteliği taşıyacak bu çalışma, Elazığ’ın gastronomi mirasının korunması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.