TOGG ‘la ilgili süreçte, henüz geçen haftaki yazım çıktığında fabrikanın içinden olduğu iddia edilen bir videoyla üretim bantlarının olmadığı iddia edildi. Görüntülerde ortada bir üretim bandı yok, sağda solda tek tük araçlar var. Muhtemelen bantta değil, elde üretiliyorlar şeklinde de eleştiriler geldi. Ertesi gün üretim bandının nasıl çalıştığı firma tarafından video olarak gösterildi. Parçaların birleşmesi, boyanması, elektrik aksamın takılması gibi süreçler açıkça videoda görülüyor.
Fabrika görüntülerine ilişkin yorumları okurken bir kez daha gördüm ki birinci ve ikinci sanayi devrimlerini ıskalamanın neredeyse genlerimize işleyen etkileri olmuş. Hammaddelerin fabrikanın bir yerinden girip, diğer taraftan otomobil, tank, uçak çıkmasını bekliyoruz. TOGG ya da başkası, ürünün tüm alt sistem ve parçalarını çevresindeki OSB ve teknoparklara yaptırıp kendi tesislerinde entegrasyon yapsa dahi çok ezici bir çoğunluk ikna olmayacak sanki. Tüm hammaddenin alt sistemlerin de yerli olmasını bekliyoruz. Peki ama neden?
Otomotiv sektörü için bundan daha anlamsız, bundan daha saçma iddia/beklenti olabilir mi? Türkiye’de üretilen Toyota, Fiat, Renault, Ford, Hyundai gibi otomobillerdeki ya da Mercedes gibi kamyon ve otobüslerdeki Türk malı parça oranı bu otomobilleri Türk otomobili mi yapıyor! Eminim Renault Clio’daki Türk parça oranı TOGG’daki Fransız oranından yüksektir. Hem nasıl Toyota bir Japon, Fiat bir İtalyan, Renault bir Fransız, Ford bir Amerikan, Hyundai bir Güney Kore markası ise TOGG da bir Türk markasıdır.
Küçük motorlu Mercedeslerin motoru Fransız Renault’a aittir, kullanıcıları zaten bilir. Renault bu küçük motorların bir bölümünü Japonya’da Nissan’da üretiyor. Almanya’da üretilen Audilerin kaporta parçalarının büyük bölümü Kocaeli Gebze’de üretiliyor. Kullanılan alüminyum ise bambaşka bir ülkeden geliyor. Bu durumda Audi Alman otomobili olmuyor mu!
Ve dizayn konusu var. Dizaynı yapan İtalyan Pininfarina, parasını ödeyen herkese otomobil çiziyor. Peugeot’nun bazı spor modellerini Pininfarina’nın çizmesi Peugeot’yu İtalyan yapmadığı gibi Pininfarina çizimi Bentleylerin olması Pininfarina’yı İngiliz veya Bentley’i İtalyan yapmıyor.
Bu nedenle bir markayı değerlendirirken parça oranına bakılmaz. Tartışmaya kapalı bir şekilde bir Türk markasıdır TOGG.
Önemli olan yılda ne kadar üretilecek? Yeni model üretme kapasitesi nedir ve hızı ne olacak? Ve en önemlisi belki Türkiye’de ve dünya da pazar payı ne kadar olacak?
Son olarak TOGG yurt içi satış ve pazarlama stratejisi olarak öncelikle büyük şehirlerde deneyim merkezleri kuracak. Alışveriş merkezlerinde sergilenecek, yerinde bilgilendirme yapılacak ve ilgililerine randevu ile test sürüşü imkânı da verilecek. İlk olarak İstanbul’dakini önümüzdeki günlerde açacaklar. Bize de hayırlı olsun demek düşer.
Bu konuda yeni gelişmeler olduğunda yine yazacağım.